Back home

Zaterdagavond heb ik nog geheel ontspannen en gezellig gegeten bij Frits en Elaine, altijd fijn. Thuisgekomen de auto geparkeerd en gauw naar huis. Hidde slaapt op de Jan Maijenstraat, dus dat is gezellig. Ik loop nog veel te lang te ruimen, zoals altijd als ik op reis ga en lig om een uur of 1 in bed. Om 9 uur sta ik met mijn jas aan om ontbijtspullen te gaan halen bij Albert Heijn, het idee is om met de auto te gaan, dan parkeer ik die na het boodschappen doen voor de deur, handig als ik straks vertrek. Vreemd genoeg kan ik de auto niet vinden. Ben ik nou zo aan het dementeren??? Drie rondjes door de buurt leveren niet op wat ik hoop, namelijk dat ik de auto toch niet op de laden en lossen plek heb geparkeerd, die ik in gedachten heb. Ik zal er verder kort over zijn, die ochtend heb ik een jaarsalaris van een gemiddelde Liberiaan uitgegeven om mijn eigen auto terug te krijgen.

Noor heb ik zaterdag al gedag gezegd, de jongens net voor vertrek. Ray brengt me naar Schiphol. Ik ben een huilebalk, maar het valt mee dit keer. Ik geloof dat ik ze in goede doen achter laat.

Schiphol lijkt los van de luxe omgeving wel een beetje op Afrika, wat een drukte. Ik beland net op tijd bij het vliegtuig. KLM dit keer, heerlijk, geen 5 uur wachten in Casablanca. De steward die nog een plek voor mijn handbagage zoekt weet me te vertellen dat ik volgens hem de enige Nederlander ben op de vlucht. Later blijken er nog twee te zijn, maar die gaan er in Sierra Leone uit. Onderweg ben ik eigenlijk wel een beetje moed aan het verzamelen om weer in het Afrikaanse te duiken. Niet eens zozeer de levensstandaard of de hitte, dat is allemaal wel prima, maar het feit dat je overal de rijke bent en er toch niet echt bij hoort, vind ik matig. Zo gewoon zijn in Nederland en een van de vele is best relaxed. Hoe apart, want met mij gebeurd onderweg helemaal niets. 5000 km vliegen en je bent ineens een ander mens.

Ik land op een van ’s werelds armoedigste luchthavens, je hebt geen idee. Pat legde mij ooit uit, na zijn kennismaking met Monrovia, dat station Naarden -Bussum groter is, maar los van de afmeting is station Naarden-Bussum een soort paradijs vergeleken bij de luchthaven in Monrovia. De vorige keren werd ik uit de rij gehaald door iemand, die me in no time bij Pat bracht, waardoor ik niet in een rij hoefde te staan. Dit keer komt er alleen een man vragen of ik Maria ben, maar helaas, dat ben ik niet…. Of toch wel. Na bijna een uur gedoe, komt Pat om de hoek kijken, ze hebben net mijn paspoort meegenomen. Pat zijn witte hoofd en status als boss man, doen het proces versnellen. De man die net kwam vragen of ik Maria was, vraagt me waarom ik ontkende. Ik ben gezegend, als goed katholiek meisje, met als derde doopnaam Maria. Ik zal de volgende keer beter opletten, dat bespaart een uur.

Thuiskomen in Liberia bevalt beter dan verwacht. Lekker om weer bij Pat te zijn, en het is toch ook echt thuis, net als Amsterdam.

Maandagochtend gelijk maar bellen dat ik in het land ben en echt heel graag aan het werk wil. En ja hoor, vanaf disdag ben ik ineens elke dag in het ziekenhuis. Tot op heden om lessen bij te wonen van Nicole, een Amerikaanse collega. Geweldig. Ze werkt in Liberia voor de Peace corps. Haar passie voor haar werk is spectaculair. Ik ben nog aan het ontdekken en leren, maar het wordt na een kleine week al wel duidelijk dat de organisatie en de gedrevenheid van de opleiding en docenten erg wisselt en dan druk ik me voorzichtig uit. Ik heb nog niemand positief horen praten over Liberiaanse artsen. Ongetwijfeld bestaan ze, maar het lijkt hier vaak alsof de passie en de hoop uit de mensen is. De vooral vrouwelijke studenten verpleegkunde en verloskunde lijken deze nog wel te hebben. Je moet denk ik ook wel als vrouw in Liberia. Zij zijn degene die voor de kinderen zorgen en dus wel door moeten.

Nicole vertelt me dat ze regelmatig in slaap vallen in de klas. Ik ben geschokt. Ze heeft de studenten gevraagd wat zou helpen om dit te voorkomen. Kauwgom kauwen, zeggen ze. Nicole heeft dus een buslading kauwgom gekocht en uitgedeeld. Als ze nu toch nog in slaap vallen, moeten ze gaan staan. Tijdens de les, gaat er regelmatig iemand achter in de klas tegen de muur staan. De studenten moeten in uniform in de klas zitten. Buiten is het 32 graden en binnen is het eerder meer, dan minder dan dat. Er is geen airconditioning. Ik kan jullie verzekeren dat ik na vier lessen niet meer geschokt ben dat ze in slaap vallen en voel mezelf na een uur in de moordende hitte gapend minder alert worden. Gelukkig zijn we bezig met gynaecologie en moeten we het af en toe over seks hebben. Tsjakka!!!!!! Wakker is de klas. Geweldig. Gisteren ging het over Soa’s en hoe dit bespreekbaar te maken. Ik ben toch zo blij dat ik geen Afrikaanse vrouw ben. De partners van de vrouwen hebben nooit een SOA, zoals je in Liberia ook geen onvruchtbare mannen hebt. Onbespreekbaar. In de klas wordt dus informatie uitgewisseld over hoe je een patiënte kan adviseren haar man mee te krijgen naar de kliniek. Doen alsof je niet meer kunt lopen of iets dergelijks blijkt het meest afdoende. Dan brengt hij je wel naar de kliniek en kan hij dan zelf ook aangesproken worden. Bespreekbaar maken van het probleem met je partner blijkt hier vooral te leiden tot huiselijk geweld. Een groot probleem hier.

De lessen beginnen met bidden en soms met gezang. Ik zal mijn account een beetje upgraden, dan kan ik ook filmpjes plaatsen. Het is echt geweldig. Kippenvel op mijn armen. Prachtig, diep meerstemmig gezang. ‘ Jesus, I’m a winner. I will never be a loser’, dat is tot nu toe mijn favoriet. De meest stille en serieuze studente staat op en begint te dansen. Ik word zo blij van Afrika.

Nog een leuke anekdote van Nicole, mijn collega. Ze vertelde dat ze echt denkt te weten hoe het voelt om een hartinfarct door te maken. Toen ze hier nog maar kort was, riep ze een keer Hallelujah, zoals Amerikanen dat doen als ze blij zijn dat het kwartje gevallen is. Als één man, stonden 36 studenten op en riepen "Amen, Praise the Lord". Ik zie het helemaal voor me.

Morgen ga ik voor het eerst op de afdeling meekijken. Nicole heeft me meegenomen naar een kraampje waar ze uniformen verkopen, a US$ 2,40, niet te duur hè. Ik heb er voor US$ 5 nog een paar klompen bij gekocht en ben helemaal klaar voor de dag van morgen. We gaan aan de slag met protocollen en projectjes m.b.t. fluxus (voor zij die niet bekend zijn met verloskunde; excessief bloedverlies), dat is hier nog steeds doodsoorzaak nr 1 bij moeders rondom de bevalling. Ik ben benieuwd hoe dat zal zijn. Mensen zien sterven aan problemen die in Nederland veel minder een probleem hoeven zijn, omdat onze spullen en kennis zoveel beter zijn. Toen ik op een van de eerste dagen uit het ziekenhuis wegliep, zat er bij de ingang een moeder van een zojuist bevallen patiënte. Ze mocht niet weg. Haar dochter was per keizersnede bevallen van een levenloze baby en ze moesten 230 dollar betalen……. Gelukkig was ze de volgende dag weg. Ik moest erg mijn best doen om niet acuut hulp te bieden, maar ja, volgens Nicole is het ‘daily bussines’.

Inmiddels heb ik twee dagen meegelopen op de afdeling. Ik kan nu al een boek schrijven, maar zal het kort houden. Het verschil met Nederland is hier natuurlijk net zo groot als overal in de maatschappij hier. Oude, viezige bedden, een of geen laken op het bed, meegenomen door de patiënt zelf. Het spuitje waarmee je de glucose in het infuus spuit (doen ze bij deceleratieve harttonen) wordt ook gebruikt om het ballonnetje van de urinekatheter te vullen. De vulva wordt met een alcoholswapp schoongemaakt (au!!!). Er liggen meerdere vrouwen op de verloskamer (labourroom) weeën op te vangen. Geen gordijnen tussen de bedden en een oud en verroest bedscherm, waarvan een wiel mist. Bij toucheren wordt nauwelijks aangekondigd dat ze met hun vingers naar binnen gaan bij een vrouw, laat staan dat ze het vragen. Meestal wordt ook verzuimd het scherm om het bed te zetten. De enige vorm van privacy die plaats vindt is, familieleden geen toegang geven tot de verloskamer. Dat zou, en dat vind ik ook natuurlijk, lastig zijn voor de vrouwen van wie deze mensen geen familie zijn. Wel een beetje jammer dat je dus moederziel alleen je weeën opvangt en je baby krijgt en ook niet met lieve ondersteuning van hulpverleners. Ik heb regelmatig gehoord:’ stop crying, lay still, lay down on your back!’. Volgens mij denken ze dat ik gek ben, als ik even bij een vrouw ga zitten om met haar te ademen of iemand even over het hoofd strijk. De vrouwen zelf lijken het wel fijn te vinden. Dat is toch ook een raar fenomeen. Ik ben van mening dat de mens naast het bed (hulpverlener) dezelfde is als de mens in het bed. Morgen kunnen wij daar liggen. Ik ga me best doen om hier wat aan te veranderen, maar…

In heel Afrika (en ja het is een continent en geen land, er zijn grote verschillen) rijden al tientallen jaren grote witte fourwheeldrives met daarin vertegenwoordigers van allerlei hulporganisaties en Ngo's. Ik zal niet weer beginnen over wat deze mensen kosten. Er wordt al heel lang, veel en ik denk goed bedoeld gewerkt aan verbeteren van de situatie in ziekenhuizen, klinieken, watervoorziening, scholing etc. Na twee dagen in het ziekenhuis vraag ik me oprecht af; helpt het? Ik heb natuurlijk geen onderzoek gedaan en misschien was het 20 jaar geleden nog wel veel slechter, dat hoop ik maar, anders heeft het helemaal geen ‘ruk’ zin dat ik hier aan het werk ga, behalve dan dat werken fijner is dan niet werken.